Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie przedstawia sztukę Marii Prymaczenko

25 października tego roku publiczność będzie miała pierwszą okazję do zwiedzania nowej siedziby Muzeum Sztuki Nowoczesnej, zlokalizowanej na pl. Defilad w Warszawie. Przed przeprowadzką do nowego gmachu, Muzeum nad Wisłą przygotowało ostatnią wystawę, której otwarcie zaplanowano na 5 kwietnia. Wystawa nosi tytuł „Tygrys w ogrodzie. Sztuka Marii Prymaczenko” i jest wynikiem ścisłej współpracy z rodziną artystki oraz lwowskim Narodowym Muzeum im. Andrzeja Szeptyckiego.

Ukrainka Marija Prymaczenko jest uznawana za ikonę sztuki swojego kraju. Wystawa „Tygrys w ogrodzie. Sztuka Marii Prymaczenko” to pierwsza tak obszerna prezentacja jej twórczości na terenie Polski.

Prymaczenko przez ponad 60 lat tworzyła w Bołotni, małej wsi na Polesiu, położonej mniej więcej w połowie drogi między Kijowem a Czarnobylem – miejscem, z którego nigdy nie wyjechała. Przeżyła tam Wielki Głód, drugą wojnę światową, katastrofę nuklearną w Czarnobylu i doczekała się niepodległości Ukrainy.

Została odkryta jako artystka ludowa w 1935 roku i zatrudniona jako hafciarka w Centralnej Pracowni Eksperymentalnej przy Muzeum Sztuki Ukraińskiej. Jej prace były prezentowane na Pierwszej Republikańskiej Wystawie Sztuki Ludowej w Kijowie w 1936 roku, a następnie na światowej wystawie w Paryżu w 1937 roku oraz w wielu miastach Europy, takich jak Warszawa, Praga czy Sofia. Zajmowała się malarstwem, haftem, ceramiką, tworzyła ilustracje do książek dla dzieci. Od lat 60. prowadziła szkołę artystyczną w Bołotni i tworzyła do ostatnich dni swojego życia.

Jej sztuka oparta była na relacjach między człowiekiem a naturą, z bogatą symboliką i metaforami czerpanymi z ludowych tradycji Polesia. Malowała ludzi, zwierzęta i rośliny w ich naturalnym środowisku, a także stworzenia fantastyczne i ptaki zarówno z mitologii, jak i pogańskich wierzeń.

Po inwazji Rosji na Ukrainę prace Prymaczenko zyskały nowe znaczenie, zwłaszcza ze względu na ich antywojenne przesłanie. W 2022 roku doszło do pożaru Muzeum Historii Lokalnej w Iwankowie, niedaleko Bołotni, gdzie udało się uratować niektóre obrazy artystki. Dlatego wystawa Marii Prymaczenko w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie jest kontynuacją działań na rzecz promocji kultury ukraińskiej.

Wystawa „Tygrys w ogrodzie. Sztuka Marii Prymaczenko” oparta jest na pracach pochodzących z kolekcji Eduarda Dymszyca i stanowi kontynuację projektu zaprezentowanego w 2022 roku w lwowskim Muzeum Narodowym im. Andrzeja Szeptyckiego. Prezentacja tych dzieł w Polsce była możliwa dzięki współpracy z Fundacją Rodziny Prymaczenko, która dba o dziedzictwo artystki.