Odnowa prezbiterium Kościoła Niepokalanego Poczęcia NMP na pl. Narutowicza – historia i efekty prac konserwatorskich

Realizacja prac konserwatorskich w prezbiterium kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny usytuowanego na placu Narutowicza przyniosła oczekiwane rezultaty. Przeprowadzone prace skierowane były na eksponowanie tynków szlachetnych, które są pozostałością z okresu budowy tejże świątyni.

Znajdujący się na placu Narutowicza kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, łącząc w sobie elementy stylistyki romańskiej i modernistycznej, stanowi jedno z najbardziej fascynujących dzieł architektury warszawskiej.

Budowa kościoła rozpoczęła się w 1911 roku i trwała aż do 1939 roku. W czasie I wojny światowej budowa została przerwana, mimo że korpus nawowy, wieża oraz kaplica NMP były już wymurowane. Kontynuacja prac nastąpiła dopiero w 1927 roku i trwała aż do wybuchu II wojny światowej. Niestety, planowane pierwotnie zwieńczenie wieży nigdy nie zostało wykonane. Autorem wybranego spośród ponad 30 propozycji projektu kościoła był konserwator zabytków i architekt Oskar Sosnowski, którego projekt wyłoniono w konkursie zorganizowanym w 1909 roku.

Podczas Powstania Warszawskiego w 1944 roku całe wyposażenie kościoła, w tym oryginalne witraże, uległo zniszczeniu. Szlachetne tynki przetrwały jednak pożogę i po zakończeniu wojny poddano je konserwacji, której nadzorował Jan Zachwatowicz. Niestety, podczas późniejszych remontów tynki te zostały zakryte zwyczajnym, białym tynkiem.

W trakcie ostatnich prac konserwatorskich, drugorzędne warstwy tynków zostały usunięte za pomocą lasera i delikatnych narzędzi, co pozwoliło na zachowanie oryginalnych tynków. Niemniej jednak, odkryto liczne ubytki, które należało uzupełnić tynkiem jak najbardziej zbliżonym do oryginału. Tynk ten został stworzony przez konserwatorów, którzy starali się wiernie odtworzyć oryginalną kolorystykę i fakturę imitującą granit.

Historyczne tynki były w dobrym stanie i w większości wymagały jedynie czyszczenia, część z nich musiała zostać podklejona. W trakcie prac zachowano oryginalne uzupełnienia, które po wojnie wykonywali konserwatorzy pod nadzorem Zachwatowicza, a które są teraz świadectwem historii obiektu.

Koszt tych prac wyniósł ponad 516 tysięcy złotych. Miasto wsparło konserwację dotacją w wysokości 309 tysięcy złotych. Wsparcie remontu tego monumentalnego zabytku przez Warszawę rozpoczęto w 2019 roku. Łączna kwota dotacji z budżetu miasta przeznaczonych na ten cel to ponad 1,6 miliona złotych.

W przyszłości planowane są kolejne prace konserwatorskie. Po wykonaniu badań wiadomo, że szlachetne tynki zachowały się również w nawie głównej, a ich konserwacja i eksponowanie będą dużym wyzwaniem. Za te zadania odpowiadać będzie parafia pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła, do której należy kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP.