Restauracja zabytków: Inspirujące wpływy kinematografii na rekonstrukcje architektoniczne

Podczas prowadzenia działań konserwatorskich przy zabytkach, często napotyka się na problemy związane z brakiem dostatecznych źródeł ikonograficznych. Kamienica znajdująca się na ulicy Małej pod numerem 10 jest idealnym tego przykładem. Balustrada balkonu oraz dekoracje parteru sugerują, że budynek ten nie zawsze prezentował się w taki sposób. W tym przypadku, do rekonstrukcji elewacji wykorzystano klatki filmowe jako źródło informacji.

Kamienicę, która stoi przy ulicy Małej 10, wzniesiono w latach 1889-1891. Na szczęście, podczas II wojny światowej budynek uniknął poważniejszych uszkodzeń. Jednakże, podczas przeprowadzanego remontu w latach 1962-1964, zdjedlicowano elementy architektoniczne z drugiej i trzeciej kondygnacji frontowej elewacji. Aktualnie, Zakład Gospodarowania Nieruchomościami na Pradze-Północ planuje remont elewacji tej kamienicy, którego głównym celem będzie przywrócenie oryginalnego wystroju architektonicznego.

Pracujący dla Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków znaleźli w sieci film fabularny zatytułowany „Cień” z 1956 roku, którego reżyserem jest Jerzy Kawalerowicz. W początkowych fragmentach filmu pojawiają się ulice: Konopacka i Stalowa, a następnie ulica Mała. Budynek pod numerem 10 przy ulicy Małej, w pełni zachowana architektura, pojawia się na klatkach 11. i 22. minuty filmu. Bez tego źródła nie bylibyśmy w stanie stwierdzić, jak pierwotnie wyglądała zachodnia strona budynku.

Kamienica na ulicy Wileńskiej 21 przyniosła mniej szczęścia. Podczas prac konserwatorskich na ścianach i sufitach głównej klatki schodowej odkryto fragmenty oryginalnych malowideł. Te same dekoracje widoczne były na zdjęciach z lat 50-tych i 60-tych XX wieku, które opublikowano w Polskiej Kronice Filmowej. Niestety, pomimo podejmowanych prób, nie odnaleziono tych materiałów. Poszukiwania są utrudnione z powodu szerokiego zakresu czasowego oraz faktu, że Polska Kronika Filmowa publikowane była co tydzień.

Wyszukiwania informacji prowadzono również na platformie streamingowej 35mm online, która oferuje dostęp do zrekonstruowanych i zdigitalizowanych produkcji fabularnych, dokumentalnych i animowanych. Na platformie znajduje się również 3108 wydań Polskiej Kroniki Filmowej z lat 1945-1994. Każdy odcinek posiada opis dotyczący zawartego w nim materiału.

Kluczową funkcją jest wyszukiwanie haseł, niestety nie przyniosło to oczekiwanego efektu w przypadku dekoracji z ulicy Wileńskiej 21. Żadne z wpisywanych haseł nie zaprowadziły do odnalezienia odpowiedniego odcinka kroniki. Osoby, które mogą pomóc w poszukiwaniach, poprzez podzielenie się zdjęciami z prywatnych archiwów lub dostarczenie innych wartościowych źródeł, są niezwykle mile widziane.