Uruchomiono przetarg na kluczowe prace renowacyjne w podziemnym zabytku Elizeum w parku Na Książęcem

Obecnie trwa proces przetargowy na przeprowadzenie niezbędnych prac remontowych i zabezpieczających, w tym wykonanie hydroizolacji, w podziemnej grocie Elizeum, której lokalizacja to park Na Książęcem. Celem tych prac jest ochrona tego unikalnego obiektu przed dalszym niszczeniem. Prace te zostały uznane za najbardziej palące i pilne. Osoby zainteresowane udziałem w przetargu mają czas na składanie ofert do 10 września.

Elizeum, będące jednym z najbardziej zasłoniętych tajemnicą zabytków stolicy Polski, Warszawy, wraz z terenem parku, figuruje w rejestrze zabytków. Znajdująca się tam od dwóch wieków izolacja gliniana nieodwracalnie uległa zniszczeniu przez siły natury. Dlatego teraz tak istotne jest jej odbudowanie oraz zapewnienie odpowiedniej wentylacji. Przetarg, który ogłosił Stołeczny Zarząd Rozbudowy Miasta, dotyczy prac, które mają zostać ukończone do połowy 2028 roku. Jak poinformowała Aldona Machnowska-Góra, zastępczyni prezydenta m.st. Warszawy, inwestycja uzyska dofinansowanie z „Rządowego Programu Odbudowy Zabytków”.

Elizeum to zabytek pochodzący z końca XVIII wieku. Grota ta wymaga pilnych działań remontowych, które mają na celu przywrócenie izolacji przeciwwodnej oraz systemu wentylacyjnego. Kluczowe jest zabezpieczenie jej przed wodą deszczową, która dostając się do wnętrza, powoduje degradację obiektu. Ze względów technicznych grota będzie odkopywana sekcjami, a całość tymczasowo zostanie nakryta dachem.

W pierwszej kolejności pracownicy zajmą się kontrolowanym usuwaniem wilgoci z zabytku i jego ochroną przed opadami atmosferycznymi. Usuną górną warstwę gleby, oczyszczą, odgrzybią i wzmocnią mury oraz dokonają uzupełnienia spoin. Drugi etap prac to rekonstrukcja historycznej izolacji glinianej oraz przeprowadzenie niezbędnych prac budowlanych, rekonstrukcyjnych i zabezpieczających.

Należy wspomnieć, że w 2021 roku zakończyły się prace nad odblokowaniem górnego wejścia do obiektu, co znacznie poprawiło wentylację w tej historycznej budowli. Ponieważ obiekt znajduje się na terenie o znaczeniu archeologicznym, wszelkie prace będą wykonywane zgodnie z odpowiednimi pozwoleniami konserwatorskimi, pod nadzorem Stołecznego Konserwatora Zabytków.

Elizeum to podziemna struktura, której powstanie datuje się na koniec XVIII wieku. Dwupoziomowy, podziemny budynek o kształcie rotundy, został wykonany z cegły na polecenie księcia Kazimierza Poniatowskiego (brata króla Stanisława Augusta), który zdecydował o umieszczeniu go w skarpie. Budowla ta była miejscem organizacji przyjęć i zabaw, a jej projektantem był Szymon Bogumił Zug. Obiekt Elizeum jest usytuowany na stoku skarpy warszawskiej, w parku Na Książęcem (obecnie park im. Marszałka E. Rydza-Śmigłego przy ul. Książęcej).

Budowla została nazwana Elizeum na cześć mitologicznych Pól Elizejskich. Mierzy ona 8 metrów wysokości i ma średnicę 7,5 metra, zajmując powierzchnię ponad 200 metrów kwadratowych. Główną funkcją Elizeum było dostarczanie rozrywki jako rodzaj podziemnej groty parkowej. Składa się ona z pięciu stref funkcjonalno-użytkowych: strefy wejściowej, strefy reprezentacyjno-wypoczynkowej, głównej sali pod kopułą, strefy gospodarczej, strefy chóru muzycznego i strefy komunikacji, czyli klatki schodowej.

Wnętrze groty było niegdyś bogato zdobione freskami, kolumnami, rzeźbami i sztukateriami. Po śmierci księcia w 1800 roku niewłaściwe użytkowanie obiektu doprowadziło do znacznej destrukcji wnętrza. W ciągu ostatnich dwustu lat, porastanie korzeni drzew i krzewów prawie całkowicie zniszczyło warstwę izolacji z gliny, którą grota była wyłożona od zewnątrz, co w efekcie doprowadziło do zniszczenia historycznego wystroju.